(Aquaculture.vn) – Nghiên cứu cho thấy rằng bổ sung 42-50g/kg lecithin đậu nành trong khẩu phần ăn của cá rô phi giúp cải thiện tăng trưởng, hiệu quả sử dụng thức ăn cũng như giảm các chỉ số nội tạng và gan trong điều kiện nuôi ở nhiệt độ thấp (~ 22oC).
Một chiến lược giúp cá đối phó với nhiệt độ thấp (dưới mức tối ưu) trong hệ thống nuôi trồng thủy sản là cung cấp chế độ ăn tối ưu để đáp ứng nhu cầu trao đổi chất trong điều kiện khắc nghiệt. Do những thay đổi chính trong quá trình chuyển hóa lipid ở nhiệt độ thấp, việc điều chỉnh lipid trong khẩu phần ăn là hết sức quan trọng.
Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng chế độ ăn có chứa axit béo không bão hòa (PUFA), chủ yếu là từ chuỗi omega-3, đã cải thiện sự tăng trưởng và hiệu quả sử dụng thức ăn của cá rô phi (Oreochromis niloticus) được nuôi ở nhiệt độ thấp. Các nghiên cứu khác đã báo cáo rằng khả năng chịu nhiệt và khả năng sống đã được cải thiện ở cá rô phi được cho ăn chế độ ăn bổ sung PUFA omega-3.
Phospholipid là lipid phân cực và có thể tốt hơn lipid trung tính trong vai trò là nguồn cung cấp axit béo vì khả năng tiêu hóa vượt trội. Việc bổ sung phospholipid trong chế độ ăn uống đã được chứng mình là cải thiện quá trình nhũ hóa lipid và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tiêu hóa bằng cách cải thiện sự hấp thu của ruột các axit béo chuỗi dài. Phospholipid là ứng cử viên để đưa vào khẩu phần ăn vào mùa đông (thời tiết lạnh) cho cá vì chức năng sinh học quan trọng và vai trò trong việc thích ứng với nhiệt độ thấp.
Thiết lập nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện tại Khoa Nuôi trồng Thủy sản, Đại học Liên bang Santa Catarina, Florianópolis, Brazil. Cá rô phi nuôi cải tiến di truyền (GIFT) – chủng Epagri SC03, được chuyển đổi giới tính thành con đực.
Nghiên cứu bao gồm một thử nghiệm tăng trưởng và thử nghiệm khả năng tiêu hóa. Trong thử nghiệm tăng trưởng, bốn chế độ ăn đã được xây dựng với các thành phần thiết thực để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của cá rô phi. Tất cả các chế độ ăn đều chứa isonitrogen và chứa hàm lượng lecithin đậu nành (SL) ngày càng tăng (0,0; 21,0; 43,0 và 64,0 gram/kg; được đặt tên lần lượt là 0SL, 21SL, 43SL và 64SL).
Ban đầu, cá được thích nghi với điều kiện phòng thí nghiệm trong bể 1.000 lít với hệ thống tuần hoàn nước ngọt (RAS), với nhiệt độ nước là 28oC trong hai tuần. Sau đó, các nhóm 25 con cá được phân bố vào 24 bể 100 lít. Cá được làm quen với các thí nghiệm ở 28oC trong một tuần. Trong tuần thứ hai, nhiệt độ nước giảm dần từ 28-22oC (1oC mỗi ngày) và từ tuần thứ ba làm quen với khí hậu, nhiệt độ nước được duy trì ở mức 22oC.
Kết quả nghiên cứu
Trong nghiên cứu này, việc bổ sung phospholipid dưới dạng lecithin đậu nành đã cải thiện khả năng tăng trọng, hiệu quả sử dụng thức ăn và khả năng tiêu hóa lipid của cá rô phi khi nuôi ở nhiệt độ thấp (22oC). Mức lecithin đậu nành tối ưu được ước tính là 42,2 gam/kg để tăng trọng và 49,8 gam/kg để đạt hiệu quả sử dụng thức ăn.
Kết quả tăng trưởng tích cực cũng đã được báo cáo đối với cá rô phi ở nhiệt độ tăng trưởng tối ưu khi bổ sung phosphatidylcholine tinh khiết (PC) vào chế độ ăn. PC là một trong những loại phospholipid có nhiều nhất trong mô cá và các thành phần thực vật, bao gồm cả lecithin đậu nành.
Trong những nghiên cứu đó, việc bổ sung khẩu phần ăn với 15,0 gam/kg PC đã làm tăng khối lượng và hiệu quả sử dụng thức ăn của cá rô phi được duy trì ở nhiệt độ 28oC. Tuy nhiên, ở cá trưởng thành được nuôi ở nhiệt độ 28- 34oC, việc bổ sung PC vào khẩu phần ăn không ảnh hưởng đến việc tăng cân mặc dù hiệu quả sử dụng thức ăn và hàm lượng PC trong gan tăng lên nhưng lại làm giảm hàm lượng chất béo trong gan, nội tạng và toàn bộ cơ thể.
Ở nhiệt độ nuôi lý tưởng, cá nước ngọt ăn tạp có thể không cần bổ sung phospholipid vào chế độ ăn vì khả năng tổng hợp phospholipid mới của chúng là đủ để đảm bảo chức năng sinh lý đầy đủ. Tuy nhiên, ở nhiệt độ thấp, nhu cầu dinh dưỡng của cá nước ngọt, đặc biệt là nhu cầu lipid, có thể thay đổi do điều kiện biến nhiệt và những thay đổi trao đổi chất vốn có của chúng. Do đó, những phát hiện trong nghiên cứu này cho thấy rằng việc đưa phospholipid vào khẩu phần ăn của cá rô phi có thể góp phần đáng kể vào việc cải thiện hiệu suất tăng trưởng ở nhiệt độ thấp.
Sự cải thiện trong việc sử dụng thức ăn được quan sát trong nghiên cứu có thể liên quan đến khả năng tiêu hóa cao hơn các chất dinh dưỡng do lecithin đậu nành mang lại, do đặc tính nhũ hóa của nó giúp cải thiện quá trình tiêu hóa thức ăn.
Phương thức hoạt động của chất nhũ hóa có liên quan đến việc tăng bề mặt hoạt động của lipid và thúc đẩy sự hình thành các micelle (các phân tử lipid tự sắp xếp thành dạng hình cầu trong dung dịch nước) bởi axit béo, một bước rất quan trọng cho quá trình tiêu hóa và hấp thu lipid. Vì vậy, đánh giá các sản phẩm để cải thiện khả năng tiêu hóa và hấp thu lipid ở ruột, từ đó cải thiện việc sử dụng chất dinh dưỡng, là một chiến lược quan trọng để tăng tính bền vững của nuôi cá rô phi ở nhiệt độ thấp.
Mặc dù nhiệt độ thấp, việc bổ sung lecithin đậu nành đã cải thiện khả năng tiêu hóa của tổng lượng lipid, lipid phân cực và các nhóm axit béo như axit béo bão hòa (SFA), axit béo không bão hòa đa (PUFA) và axit béo không bão hòa đơn. (MUFA). Sự cải thiện về khả năng tiêu hóa chất dinh dưỡng và do đó lượng chất dinh dưỡng tiêu hóa hấp thụ cao hơn trong chế độ ăn với 43,0 g/kg lecithin cho thấy sự tăng trưởng lớn hơn của cá ăn lecithin đậu nành. Mức tiêu thụ năng lượng tiêu hóa, hỗ trợ hiệu suất cao nhất ở cá được cho ăn lecithin đậu nành được bổ sung trong khoảng từ 42 đến 50 g/kg.
Phản ứng sinh học tích cực của cá rô phi đối với việc bổ sung lecithin đậu nành vào chế độ ăn khiến nó trở thành sự lựa chọn tuyệt vời cho chế độ ăn vào mùa đông, đặc biệt khi xét đến tính sẵn có trên thị trường. Mặc dù bột cá cũng là một nguồn phospholipid tốt nhưng việc sử dụng nó thường không khả thi về mặt kinh tế trong khẩu phần thương mại của cá rô phi, điều này làm tăng sự phù hợp của việc sử dụng nguồn phospholipid thực vật như lecithin đậu nành. Cần tiến hành nhiều nghiên cứu hơn để đánh giá xem các nguồn phospholipid, đặc biệt là lecithin đậu nành, ảnh hưởng như thế nào đến phản ứng miễn dịch của cá đối với các thách thức khác nhau.
Quan điểm
Đây là báo cáo đầu tiên về sự cải thiện hiệu suất tăng trưởng ở cá rô phi khi cho ăn chế độ ăn có chứa lecithin đậu nành và nuôi ở nhiệt độ thấp. Sự cải thiện về tăng trưởng và hiệu quả sử dụng thức ăn cũng như sự giảm có lợi về các chỉ số nội tạng và gan cũng được quan sát thấy do việc bổ sung lecithin đậu nành vào chế độ ăn.
Lượng lecithin đậu nành ở mức 42,2 g/kg là tốt nhất để tăng khối lượng và 49,8 g/kg là tốt nhất cho hiệu quả sử dụng thức ăn, trong khi lượng bổ sung ở mức 50,2 g/kg dẫn đến mức tích lũy mỡ trong cơ thể thấp nhất và 43,0 g/kg năng lượng tiêu hóa và lượng chất dinh dưỡng tiêu hóa được cải thiện.
Nhìn chung, mức lecithin đậu nành tốt nhất trong khẩu phần mùa thu/xuân đối với cá rô phi được nuôi ở nhiệt độ thấp nằm trong khoảng từ 42-50 g/kg.
Ngọc Anh (Theo Globalseafood)
