(Aquaculture.vn) – Cá Hoàng tử châu Phi hay còn gọi là cá Kỳ lân – Buttikoferi Cichlid sống ở các hệ thống sông ngòi của Tây Phi. Đặc điểm nổi bật dễ nhận biết ở loài cá này là các đường sọc màu đen và trắng chạy từ lưng xuống bụng của cá. Khi còn nhỏ, chúng sống khá hòa bình, nhưng khi trưởng thành, cá Hoàng tử châu Phi có tập tính lãnh thổ mạnh mẽ.
Kỳ lân T. buttikoferi có 8 sọc đứng trên nền thân màu xám, cùng với một sọc nữa chạy ngang qua mắt. Cổ họng loài này cũng có màu đen. Tôi từng thấy hình của một số cá thể với các sọc ánh xanh hay tím tương tự như những biến thể màu mới nhất của loài hoàng quân Cyphotilapia frontosa. Kỳ lân cái có vây tròn hơn và hơi nhỏ con hơn so với kỳ lân đực. Cá đực trưởng thành cũng có gù.
Loài này được mô tả bởi Hubrecht vào năm 1881 và xuất xứ từ Tây Phi, cụ thể từ Guinea-Bissau (các sông Geba và Corubal) đến Liberia (sông Saint John). So với T. joka, kỳ lân buttikoferi lớn con hơn; trên thực tế, những cá thể này ở Thủy cung Monaco to có thể có kích thước lên đến 65 cm, tuổi thọ trên 14 năm. Một số loài cichlid châu Phi có sọc tương tự là T. mariae,Neolamprologus tretocephalus, Cyphotilapia frontosa, Neolamprologus sexfasciatus.
Cá Kỳ lân sinh sản theo cách điển hình của các loài cichlid, với cá đực và cá cái tiếp xúc, vờn lẫn nhau và rùng mình. Dấu hiệu chắc chắn rằng việc sinh sản sắp xảy ra đó là vòi trứng lộ rõ. Cá đực cũng lộ rõ ống dẫn tinh. Bộ phận sinh sản của cả hai có kích thước chừng 0.8 cm, ống dẫn tinh ở cá đực mỏng và nhọn hơn vòi trứng ở cá cái. Trong quá trình sinh sản, cá đực theo sát cá cái, thụ tinh cho từng hàng trứng khi chúng vừa được đẻ ra trên mặt đáy.
Mặc dù được đánh giá là dòng cá hung dữ, hay bắt nạt những loài cá khác nhưng nếu nuôi chung cá Kỳ lân cùng những giống cá cảnh có kích thước lớn chúng lại dễ bị hoảng loạn và dễ bị ảnh hưởng bởi ánh sáng tự nhiên.
Về cơ bản thì cá Kỳ Lân không có bệnh đặc trưng gì. Tuy nhiên, trong quá trình nuôi cá Kỳ lân có thể mắc phải một số bệnh phổ thông mà các loài cá cảnh khác hay bị như:
Bệnh đục mắt, mờ mắt: cá bị bệnh sẽ xuất hiện một lớp màng mỏng bao phủ xung quanh mắt cá. Ban đầu chỉ rất ít nhưng càng về sau càng lan rộng và bao trùm toàn bộ mắt khiến cá khó chịu, chán ăn, bơi lội loạn xạ do không xác định được phương hướng khi bơi.
Bệnh đốm trắng ở cá: cơ thể sẽ xuất hiện nhiều đốm trắng có kích thước nhỏ li ti. Những đốm này ban đầu chỉ rải rác, sau lan dần khắp thân cá khiến cá khó chịu, ngứa ngáy, lờ đờ, bỏ ăn, hay cạ mình vào thành bể hay các vật trong bể.
Cá Kỳ lân là loài cá tự nhiên, chưa được nhân giống ở môi trường nuôi nhân tạo. Mức giá hiện tại của giống cá này đang dao động khoảng 50.000 đến 150.000 đồng/con.
Trọng Chinh
