Sử dụng kháng sinh bừa bãi trong nuôi tôm là tình trạng sử dụng kháng sinh không đúng cách, không đúng chỉ định của bác sĩ thú y, hoặc sử dụng kháng sinh quá liều. Tình trạng này đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng, gây ra nhiều hậu quả cho sức khỏe con người, môi trường và ngành nuôi tôm.
Tại sao chúng ta lại quan tâm đến việc sử dụng kháng sinh?
Mỗi năm có hơn 1 triệu người chết vì nhiễm mầm bệnh kháng sinh. Đến năm 2050, con số này ước tính tăng lên tới 10 triệu người. Vấn đề này chúng ta có thể ngăn chặn được bằng việc hạn chế việc sử dụng kháng sinh bừa bãi.
Hầu hết các quốc đều quy định về dung lượng kháng sinh được phép sử dụng. Tuy nhiên, có vẻ việc thực thi lỏng lẻo hoặc không tồn tại. Trong đó, nuôi tôm theo phương pháp truyền thống dẫn đến việc con người sử dụng kháng sinh không đúng liều lượng.
Khi sử dụng kháng sinh đúng cách, dựa trên cơ sở khoa học mang lại lợi ích trong nuôi trồng thủy sản. Tuy nhiên, nhiều nông dân lại bỏ qua điều này, họ tự ý xác định liều lượng mỗi khi tôm có vấn đề. Dẫn đến tồn tại 2 vấn đề liên quan, đó là kháng kháng sinh hoặc ARM và dư lượng kháng sinh trong thủy sản liên quan trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng.
Tình trạng lạm dụng kháng sinh diễn ra khá phổ biến: Cố ý sử dụng các loại kháng sinh bị cấm ở quốc gia nơi sản phẩm nuôi cuối cùng được tiêu thụ. Sử dụng liều lượng quá cao do “kháng thuốc”,… Kết quả cuối cùng là khi thu hoạch tôm, có thể phát hiện được dư lượng từ việc sử dụng thuốc kháng sinh.
Hiểu rõ về AMR
Vai trò của kháng sinh trong y học con người là rất quan trọng, phát triển các loại kháng sinh mới là rất cần thiết để đối phó với tình trạng kháng kháng sinh ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, trong nuôi trồng thủy sản lại là một vấn đề đáng lo ngại, bởi vì lạm dụng kháng sinh có thể dẫn đến sự phát triển của vi khuẩn kháng kháng sinh, từ đó làm giảm hiệu quả của việc điều trị bệnh ở người và động vật.
Những biện pháp cần được triển khai rộng rãi để giảm thiểu việc sử dụng kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản. Ngoài ra, cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, các tổ chức nuôi trồng thủy sản và các nhà khoa học để xây dựng các quy định và hướng dẫn sử dụng kháng sinh một cách hợp lý và hiệu quả.
Dư lượng kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản
Dư lượng kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản hiện nay là vấn đề đáng lo ngại, gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe của người tiêu dùng, môi trường và sức khỏe của động vật.
Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ kháng kháng sinh ở động vật thủy sản trên toàn thế giới đang gia tăng đáng kể. Nguyên nhân chính là do việc sử dụng kháng sinh không hợp lý trong nuôi trồng thủy sản.
Tại Việt Nam, việc sử dụng kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản cũng đang được báo động. Theo kết quả nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II, tỷ lệ dư lượng kháng sinh trong thủy sản ở Việt Nam dao động từ 20% đến 50%.
Thuốc kháng sinh có thể tồn tại trong cơ thể động vật trong suốt vòng đời của nó, cũng như các chất chuyển hóa không được bài tiết. Mỗi hợp chất hóa học có một con đường trao đổi chất để phân hủy.
Giảm thiểu dư lượng kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản là một vấn đề quan trọng cần được giải quyết để bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng và môi trường. Các cơ quan chức năng cần có các biện pháp để tăng cường kiểm soát dư lượng kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản, đồng thời nâng cao nhận thức của người nuôi trồng thủy sản về tác hại của việc sử dụng kháng sinh không hợp lý.
Kết luận
Sử dụng kháng sinh trong nuôi tôm là một vấn đề phức tạp, cần được xem xét từ nhiều khía cạnh khác nhau.
Về mặt lý tưởng, kháng sinh chỉ nên được sử dụng khi thực sự cần thiết và theo chỉ định của bác sĩ thú y. Tuy nhiên, thực tế việc sử dụng kháng sinh trong nuôi tôm là rất phổ biến, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Nguyên nhân là do người nuôi tôm thường sử dụng kháng sinh để phòng bệnh cho tôm, nhằm giảm thiểu rủi ro mất trắng vụ mùa.
Kháng sinh là thuốc được sử dụng để điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn. Tuy nhiên, không phải tất cả các bệnh nhiễm trùng đều do vi khuẩn. Một số bệnh nhiễm trùng có thể do virus, nấm hoặc ký sinh trùng. Việc sử dụng kháng sinh không cần thiết hoặc không đúng cách có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng. Tốt nhất, kháng sinh chỉ nên được sử dụng trên cơ sở xác định dựa trên cơ sở khoa học về nguyên nhân gây bệnh.
Tóm lại, việc sử dụng kháng sinh hợp lý và đúng cách không phải là mục tiêu quan trọng. Tiêu chuẩn kép liên quan đến an toàn thực phẩm có chứa dư lượng tồn tại cho đến xuất hiện một thỏa thuận ràng buộc chung, không chỉ riêng kháng sinh, đồng thời sẽ phát triển các phương pháp mới để phát hiện dư lượng.
