(Aquaculture.vn) – Giun polychaete (giun nhiều tơ) là nguồn cung cấp protein, lipid, axit amin và vitamin cho các loài thủy sản và là nguồn thức ăn thay thế tiềm năng cho bột cá, dầu cá…
Mắt xích quan trọng trong nuôi trồng thủy sản bền vững
Giun nhiều tơ có lợi ích thương mại cao, thuộc ngành Annelida và lớp Polychaeta. Là nguồn thức ăn cho rất nhiều loài động vật, cả động vật có xương sống và động vật không xương sống. Giun nhiều tơ cung cấp protein, lipid, axit amin và vitamin cho các loài thủy sản, được sử dụng làm thức ăn thay thế bột cá, dầu cá và làm mồi câu cá.
Giun nhiều tơ là một khái niệm canh tác đầy hứa hẹn, tận dụng việc lắng đọng chất thải hữu cơ như phân cá và thức ăn thừa trong nuôi trồng thủy sản, tham gia vào quá trình tái chế và loại bỏ trầm tích cũng như chôn lấp chất hữu cơ trong nước thải. Mặt khác, có thể sử dụng giun nhiều tơ làm thức ăn cho cá và động vật không xương sống.
Đặc điểm sinh học
Là lớp cận ngành của giun đốt nói chung ở biển, giun nhiều tơ có thể được tìm thấy ở nhiều môi trường biển khác nhau, từ vùng nước nông đến rãnh biển sâu, cửa sông hay các vùng triều. Chúng đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái biển với tư cách vừa là kẻ săn mồi vừa là con mồi. Một số loài giun nhiều tơ cũng được sử dụng làm chỉ số về chất lượng môi trường do chúng nhạy cảm với ô nhiễm và suy thoái môi trường sống.
Giun nhiều tơ là một nhóm lớn và cực kỳ đa dạng với khoảng 10.000 loài đã được tìm thấy, hầu hết là ở biển. Một số loài, chẳng hạn như giun lông, ít vận động, sống trong các ống chôn trong cát hoặc bùn và kiếm ăn bằng cách bẫy các mảnh thức ăn trong chất nhầy hoặc bằng hoạt động của đường mật. Những loài khác, như giun ngao, là loài săn mồi năng động, di động, bắt con mồi bằng hàm gắn vào họng của chúng. Ngoài ra còn những loài khác như giun lửa, ăn cỏ trên san hô đá và san hô…
Giun nhiều tơ có một số đặc điểm chung như: có đầu, đuôi, cơ thể phân đốt, và thông thường mỗi đốt cơ thể có một cặp parapodia giống như chân có thể hoạt động như mang. Chúng có đặc điểm là có nhiều cấu trúc giống như lông cứng gọi là chaetae, sử dụng để di chuyển và phòng thủ.
Giun nhiều tơ sinh sản chỉ trong vài ngày cùng với một giai đoạn cụ thể của mặt trăng. Con cái xuất hiện vào ban đêm, tự phát ra ánh sáng thu hút con đực. Sau đó, cả hai giới đều tách ra khỏi mông, ở một số loài sau đó sẽ tiếp tục phát triển đầu của chính mình.
Nhiều loài giun nhiều tơ nở từ trứng của chúng thành một loại ấu trùng sinh vật phù du (cụ thể là trochophore), sau này biến thái thành giun đốt non. Tuy nhiên, một số giun nhiều tơ có thể sinh sản vô tính bằng cách nảy chồi, trong đó một phần cơ thể trưởng thành tách ra và trưởng thành thành một cá thể mới.
Hầu hết giun nhiều tơ có thể tái tạo các bộ phận cơ thể bị mất, mặc dù chưa được biết đầy đủ nhưng tuổi thọ của chúng được cho là có thể kéo dài từ một tháng đến ba năm tùy theo loài. Điều này có thể phụ thuộc vào chu kỳ sinh sản hoặc do chúng chậm chạp và không thể thoát khỏi sự săn mồi. Ấu trùng giun nhiều tơ thường sống tự do trong một thời gian, sử dụng lông mao để di chuyển.
Tầm quan trọng của giun nhiều tơ trong tự nhiên
Do giá trị nhiệt lượng cao và hàm lượng protein phong phú, cả ấu trùng và cá thể trưởng thành của giun nhiều tơ đều là nguồn cung cấp thức ăn chính cho nhiều loài thủy sản có giá trị kinh tế. Là khẩu phần thức ăn tự nhiên của cá và tôm, hỗ trợ tiêu hóa tốt. Chúng là thành phần quan trọng của mạng lưới dinh dưỡng ở biển nhờ sự phong phú và đa dạng về phương thức kiếm ăn, đóng vai trò là động vật ăn mảnh vụn hoặc người tiêu dùng sơ cấp/ thứ cấp. Bên cạnh đó, giun nhiều tơ có thể được sử dụng làm thức ăn giúp tạo ra quá trình sinh sản có kiểm soát ở một số loài cá và giáp xác.
Ngoài ra, giun nhiều tơ giúp chuyển đổi các mảnh vụn hữu cơ thành carbon dioxide, được vận chuyển lên bề mặt, hòa tan trong nước. Các sinh vật phù du thực vật biển hấp thụ carbon dioxide và thông qua quá trình quang hợp tạo ra đường hoặc thức ăn, giải phóng oxy trong quá trình này. Chuyển đổi hiệu quả chất thải hữu cơ tự nhiên và nuôi trồng thủy sản thành sinh khối cơ thể giàu protein và n-3 lipid chất lượng, có nhu cầu cao.
Hoạt động nuôi và thu hoạch giun nhiều tơ đáp ứng nhiều mục đích khác nhau, bao gồm làm mồi câu cá, thức ăn nuôi trồng thủy sản và nghiên cứu y sinh. Việc nuôi giun nhiều tơ thường liên quan đến việc thu thập các mẫu vật hoang dã và sau đó nhân giống chúng trong điều kiện nuôi nhốt để tạo ra nguồn cung cấp giun bền vững. Giun thường được nuôi trong bể hoặc ao với điều kiện môi trường được kiểm soát như nhiệt độ, độ mặn và chất lượng nước. Chúng được cho ăn chế độ ăn tảo hoặc các sinh vật nhỏ khác.
Nguồn thức ăn tiềm năng trong nuôi tôm
Việc sử dụng giun nhiều tơ sống cho giai đoạn trưởng thành của tôm bố mẹ penaeid giúp cải thiện chất lượng và số lượng ấu trùng tôm. Các chi Australonuphis sp. và Perinereis sp. đã được sử dụng làm thức ăn trưởng thành cho tôm bố mẹ ở Hoa Kỳ và châu Á. Đã có nhiều nghiên cứu báo cáo cụ thể về lợi ích của việc sử dụng thức ăn này trong quá trình trưởng thành của tôm, đặc biệt là đối với tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei) ở các nước nuôi tôm châu Á.
Nereis virens (con dời, thuộc lớp giun nhiều tơ) thường được nuôi ở Bắc Âu (Anh, Ireland, Hà Lan, Đức, Đan Mạch) và bờ biển Đông Bắc của Hoa Kỳ (Maine) và Canada. Dời là loài ăn xác thối, chúng ăn động vật hoặc thực vật chết và sống. Chúng chỉ sinh sản một lần trong đời và chết sau khi sinh sản. Một con cái trung bình có thể chứa hơn một triệu quả trứng, nhưng một con cái kỷ lục (hoang dã) được phát hiện có chứa 7 triệu quả trứng. Những con giun nhiều tơ này chủ yếu được sử dụng như một phần của chế độ ăn thành thục của tôm. Việc cho tôm bố mẹ ăn giun nhiều tơ là cần thiết cho quá trình trưởng thành và sinh sản của tôm.
Giun nhiều tơ đòi hỏi sự chăm sóc và điều kiện thích hợp để giữ chúng sống và ở điều kiện tốt để có sức sống phù hợp. Giun nhiều tơ đông lạnh vẫn có các đặc tính của giun nhiều tơ tươi sống và rất dễ bảo quản trong tủ đông. Tuy nhiên, nếu trang trại chưa đủ cơ sở vật chất, có thể sử dụng giun nhiều tơ khô như một giải pháp thay thế bởi chúng dễ bảo quản và luôn sẵn sàng để sử dụng. Yêu cầu cụ thể của thị trường đối với giun nhiều tơ là SPF, có nghĩa là không chứa mầm bệnh cụ thể. Điều này rất quan trọng để đảm bảo chuỗi an toàn sinh học từ trang trại đến khách hàng.
Hiểu Lam
