Bình Định có hơn 160 hồ chứa nước phân bố rải rác khắp tỉnh với tổng diện tích mặt nước khoảng 5.000 ha.
Từ năm 2010 đến nay, phong trào nuôi cá nước ngọt lồng bè trên hồ chứa thủy lợi ngày càng phát triển cả về quy mô cũng như sản lượng. Ngoài các loại cá truyền thống như: trôi, mè, chép, điêu hồng,… người nuôi còn thả nuôi các giống cá mới có giá trị kinh tế cao, được thị trường ưa chuộng như: cá thát lát cườm, lăng nha, chình bông, lóc bông,… góp phần mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp người dân có thu nhập ổn định.
Nghề nuôi cá lồng bè trên những hồ chứa thủy lợi đem lại sản lượng rất lớn, hàng năm có thể đạt từ 1.500 – 2.000 tấn, tùy thuộc vào các đối tượng nuôi. Riêng tại hồ Định Bình (huyện Vĩnh Thạnh) hiện có khoảng 30 hộ đang nuôi cá lồng bè, với khoảng 125 lồng, tổng thể tích lồng nuôi lên đến hơn 10.000 m3. Ngoài đối tượng nuôi chính là cá điêu hồng với sản lượng hàng năm khoảng 700 tấn. Người nuôi ở đây còn thu hoạch khoảng 100 tấn cá khác như cá thát lát cườm, cá lăng nha, cá bống tượng,… giúp cho người nuôi thu nhập lên đến hàng trăm triệu đồng/năm.
Thực tế cho thấy, thông qua các mô hình trình diễn của Trung tâm Khuyến nông tỉnh, nhiều loại cá nuôi lồng bè phù hợp với điều kiện sinh thái trên các hồ chứa lớn của tỉnh, mang lại năng suất cũng như hiệu quả kinh tế cao như: cá thát lát (năng suất đạt trên 30 kg/m3), cá lăng nha (20 – 30 kg/m3), cá lóc bông (80 – 100 kg/m3), cá chình bông (khoảng 40 kg/m3). Tuy nhiên, theo ông Lê Tấn Phát, Trưởng phòng Khuyến ngư – Trung tâm Khuyến nông Bình Định: Việc phát triển nuôi cá lồng trên hồ chứa hiện nay gặp phải một số khó khăn như chưa chủ động được nguồn cá giống có chất lượng phục vụ cho người nuôi; công tác phòng và trị bệnh cho cá nuôi lồng bè gặp rất nhiều khó khăn; thị trường tiêu thụ chưa được ổn định. Vì vậy việc phát triển nghề nuôi cá theo hướng liên kết tiêu thụ sản phẩm là ưu tiên cấp bách trong thời gian tới. Các hộ nuôi cần thành lập các hợp tác xã, tổ hợp tác, chi hội để hỗ trợ lẫn nhau về mặt kỹ thuật, cùng nhau liên kết trong sản xuất cũng như tìm kiếm thị trường đầu ra cho sản phẩm.
Đối với công tác kiểm dịch con giống, phòng và trị bệnh cho cá nuôi lồng bè, bà Nguyễn Thị Hồng Hoa, Chi cục Chăn nuôi và Thú y Bình Định, cho biết: thực tế cho thấy, việc thả giống nuôi cá của các hộ dân chủ yếu dựa theo kinh nghiệm. Con giống trước khi thả nuôi chưa qua kiểm dịch, chưa chứng nhận sạch bệnh. Nuôi cá lồng bè thường xuất hiện các bệnh do vi khuẩn, vi – rút, ký sinh trùng gây ra. Việc điều trị bệnh cho thủy sản nuôi thường gặp rất nhiều khó khăn, bởi cá bị bệnh thường bỏ ăn nên phương pháp điều trị trộn thuốc vào trong thức ăn không hiệu quả, gây thất thoát lớn cho người nuôi.
Mặc dù tỉnh Bình Định có nhiều tiềm năng để phát triển nghề nuôi trồng thủy sản trên hồ chứa; tuy nhiên, việc phát triển cần phải có sự quản lý, quy hoạch và hướng dẫn hỗ trợ của các cơ quan chức năng chuyên môn, tránh phát triển tràn lan. Các hộ nuôi phải đăng ký và được cấp phép nuôi cá lồng bè; tuân thủ các quy định về phòng, chống dịch bệnh động vật, thủy sản. Ngoài ra, việc hình thành và phát triển nghề nuôi này còn phụ thuộc nhiều yếu tố quan trọng khác như độ sâu vùng nước, tốc độ, dòng chảy chất lượng, nguồn nước, mật độ lồng bè, chất lượng, con giống, thức ăn và quy trình kỹ thuật nuôi.
Ông Trần Quang Nhựt, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho biết: Thời gian tới, Trung tâm sẽ xây dựng các mô hình, dự án nuôi cá lồng trên hồ chứa gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm. Đó là hướng đi thiết thực giúp cho các hộ nuôi có thị trường tiêu thụ với giá cả ổn định, phục vụ cho nhu cầu chế biến và xuất khẩu của các doanh nghiệp. Qua đó, nâng cao hiệu quả của nghề nuôi cá lồng bè đem lại năng suất cao và phát triển bền vững.
Thành Nguyên
Trung tâm Khuyến nông Bình Định
