Việt Nam – Nhật Bản: Hợp tác phát triển nuôi hàu

(Aquaculture.vn) – Hàu là một trong những sản phẩm nhuyễn thể hai mảnh vỏ có tiềm năng lớn trong xuất khẩu và tiêu thụ nội địa, được sản xuất nhiều tại các tỉnh ven biển Việt Nam như Quảng Ninh, Khánh Hoà, Vũng Tàu… Tuy nhiên, hàu của Việt Nam hiện được tiêu thụ nội địa là chủ yếu, lượng xuất khẩu chưa nhiều.

Hàu của Việt Nam hiếm khi được xuất khẩu và vẫn đang gặp những vấn đề như năng suất thấp, chưa có cơ sở hạ tầng nuôi hàu có khả năng chống chọi với thiên tai và có thể sản xuất hàu chất lượng cao (để có thể ăn sống). Do đó, cần phải cải thiện công nghệ nuôi hàu, phương pháp quản lý vệ sinh, cũng như tiếp thị và phát triển các kênh bán hàng.

Ông Đinh Xuân Lập, Phó Giám đốc ICAFIS nhận định: “Điểm yếu của ngành hàu Việt Nam là khó khăn trong quản lý nguồn nước để nuôi hàu sạch hướng đến xuất khẩu, công nghệ chế biến sau thu hoạch chưa cao, chưa có công nghệ đảm bảo được chất lượng thịt và chống chịu thiên tai, cùng với việc thiếu nguồn giống tốt…”

Theo Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản 2 (RIA2), điểm quan trọng là phải xác định chính xác giống hàu phù hợp để nuôi theo các phương pháp của Nhật Bản. Hiện hai giống hàu được nuôi nhiều tại Việt Nam là hàu Thái Bình Dương (thường được mua giống từ Đài Loan, Nhật Bản) và hàu đá. Vì nhiệt độ nước biển trung bình quanh năm 28-30^oC nên rất khó lấy giống tự nhiên, do đó người nuôi chủ yếu mua giống từ các trung tâm nhân giống. Trong khí đó, có rất ít trung tâm nhập giống về mà thường tiếp tục tạo giống để bán từ các thế hệ sau, khiến hiện tượng cận huyết cao, khiến năng suất giảm. Với việc hợp tác dự án Việt-Nhật, các chuyên gia Nhật Bản sẽ góp phần cải thiện nguồn giống hàu nuôi tại Việt Nam.

Theo đề xuất của phía Nhật Bản, để đạt chất lượng hàu ăn sống và xuất khẩu, phương pháp nuôi treo được nước này sáng tạo từ năm 1925 và công nghệ nuôi lồng Australia là phù hợp. Phương pháp nuôi treo có hiệu quả trong môi trường nước sâu, ưu điểm chống chịu thiên tai, bão tố (như các tỉnh miền Trung của Việt Nam thường gặp). Trong khi phương pháp lồng dùng các lồng nổi giáp mặt nước để hàu ăn động vật phù du. Các lồng lợi dụng dòng chảy và gió để hàu lắc lư nhiều, giúp làm sạch vỏ, mang đến hình dạng đẹp, phục vụ cho ăn sống.

Vì thế, nhằm thúc đẩy phát triển chuỗi giá trị Hàu, hướng đến xuất khẩu thị trường quốc tế. Trung tâm Hợp tác quốc tế nuôi trồng và khai thác thuỷ sản bền vững (ICAFIS) đã hợp tác với Công ty Yamanaka và Tổ chức JICA của Nhật Bản phối hợp triển khai hoạt động “Đánh giá tiền khả thi dự án chuỗi giá trị Hàu hướng đến xuất khẩu thị trường Nhật Bản”.

Hiện Công ty cổ phần Yamanaka là doanh nghiệp xuất khẩu hải sản, có trụ sở chính tại tỉnh Miyagi, nơi nuôi trồng thủy sản phát triển mạnh. Năm 2019, công ty đã thành lập cơ sở tại Việt Nam và đang mở rộng hoạt động kinh doanh. Dự án này sẽ sử dụng các công nghệ của Công ty Yamanaka nhằm nâng cao nhận thức về kỹ thuật nuôi hàu và các tiêu chuẩn quản lý vệ sinh ở Việt Nam, nâng cao năng suất và gia tăng giá trị của nghề nuôi hàu, xây dựng cơ sở nuôi trồng thủy sản có khả năng chống chọi với thiên tai ở Việt Nam và nâng cao thu nhập của người nuôi hàu tại địa phương.

Về phía JICA đã cam kết trong thời gian tới tiếp tục đóng góp vào sự phát triển của ngành nông nghiệp và thủy sản Việt Nam, thông qua việc tăng cường chuỗi giá trị, hỗ trợ tạo ra các sản phẩm nông nghiệp và thủy sản có giá trị gia tăng cao.

Hiểu Linh