Cá điêu hồng (Oreochromis sp.) là một loài cá nước ngọt được nuôi khá phổ biến ở Việt Nam. Chúng là một loài cá lai nên có tốc độ tăng trưởng nhanh, tuy nhiên thì sức đề kháng kém. Khi việc nuôi cá điêu hồng ngày càng được mở rộng thì ngày càng có xu hướng làm tăng tính nhạy cảm với các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là nhóm vi khuẩn gây bệnh.
Bệnh xuất huyết do Aeromonas hydrophila
Aeromonas hydrophila là một trong những tác nhân chính gây bệnh xuất huyết trên cá điêu hồng, bệnh xuất hiện ở tất cả các giai đoạn phát triển của cá, tuy nhiên ở giai đoạn trưởng thành thì tỷ lệ hao hụt tương đối cao nhưng thấp hơn so với giai đoạn cá hương và cá giống. Các dấu hiệu bệnh lý bao gồm các dấu hiệu bên ngoài như xuất huyết ở thân, vây, đồng thời cũng gây xuất huyết các cơ quan của nội quan như gây sưng và xuất huyết gan, thận, tỳ tạng.
Tác nhân gây bệnh này là vi khuẩn Gram âm, hình que ngắn (2-3 µm), có tính di động tuy nhiên không có khả năng trượt trên môi trường nuôi cấy. Như được báo cáo A. hydrophila có khả năng gây bệnh trên người tuy nhiên chưa ghi nhận trường hợp nào ở Việt Nam ghi nhận A. hydrophila gây bệnh xuất huyết trên cá điêu hồng lây bệnh sang người.
Bệnh xuất huyết, phù mắt do Streptococcus agalactiae
Streptococcus agalactiae là tác nhân chính gây bệnh xuất huyết, phù mắt (lồi mắt) trên cá điêu hồng, bệnh xuất hiện ở tất cả các giai đoạn phát triển của cá, tuy nhiên ở giai đoạn trưởng thành thì tỷ lệ hao hụt không cao nhưng sẽ tác động đến quá trình tăng trưởng của chúng. Dấu hiệu bệnh lý bao gồm mắt cá bị phù, đồng thời xuất hiện các vết xuất huyết trên thân.
Tác nhân gây bệnh này là vi khuẩn Gram dương, hình cầu, không có tính di động. Tương tự vi khuẩn A. hydrophila thì S. agalactiae cũng có khả năng gây bệnh trên người và cũng chưa ghi nhận trường hợp nào lây bệnh sang người.
Bệnh trắng đuôi, trắng mang do Flavobacterium columnare
Flavobacterium columnare được coi là một trong những bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng trên cá điêu hồng, đặc biệt là trong giai đoạn sản xuất cá bột và cá giống. Bệnh có liên quan đến các tổn thương đặc trưng tổn thương da, thối vây, mang hoại tử và tỷ lệ chết cao.
Tác nhân gây bệnh này là vi khuẩn Gram âm, que dài mảnh, có khả năng trượt và hình thành khuẩn lạc màu vàng dạng rễ. Các nghiên cứu về sự đa dạng di truyền của F. columnare đã dẫn đến việc vi khuẩn này được phân loại thành 4 nhóm di truyền riêng biệt (I, II, III và IV). Nhóm di truyền II, III và IV đều đã được báo cáo ở cá rô phi, với nhóm di truyền IV thường liên quan đến các chủng có độc lực cao ảnh hưởng đến cá điêu hồng.
Bệnh gan thận mủ do Edwardsiella ictaluri
Edwardsiella ictaluri được ghi nhận là tác nhân gây bệnh thận mủ trên cá điêu hồng. Cá điêu hồng nuôi trong bè khi bị bệnh gan thận mủ không có dấu hiệu bệnh lý bên ngoài đặc trưng, cá bơi lờ đờ trên mặt nước, phản ứng chậm với tiếng động và bỏ ăn. Trong xoang bụng cá bệnh thì trên các nội quan là gan, thận, tỳ tạng có nhiều đốm trắng. Sự hình thành các đốm trắng trên nội quan được lý giải là một dạng đáp ứng miễn dịch của cơ thể nhằm cách ly và đào thải các vật chất lạ xâm nhập vào cơ thể tạo nên hiện tượng viêm mãn tính.
Vi khuẩn này phát triển trên môi trường nuôi cấy sẽ hình thành khuẩn lạc hình tròn, hơi lồi, màu trắng kem, rìa đều, kích thước khoảng 1 mm. E. ictaluri là vi khuẩn Gram âm, hình que, di động yếu.
Hồng Huyền
Tepbac.com
