(Aquaculture.vn) – Lươn là đối tượng thủy sản có giá trị cao về mặt dinh dưỡng, được thị trường rất ưa chuộng và có thể được nuôi dưới nhiều hình thức như trong bể xi măng, bể compozit hay trong bể lót bạt. Đặc biệt, nuôi lươn có thể tận dụng diện tích ở quy mô nông hộ để phát triển kinh tế gia đình, tăng thu nhập. Tại Hà Tĩnh, mô hình nuôi lươn không bùn là một hướng đi mới, đã được nhiều người dân mạnh dạn đầu tư nuôi và cho nhiều kết quả tích cực, mang đến nguồn lợi nhuận cao cho người chăn nuôi.
Tốt nghiệp ngành kỹ thuật điện nhưng anh Lê Văn Đức tại thôn 3, xã Thạch Ngọc, Huyện Thạch Hà lại có một niềm đam mê về nuôi trồng thủy sản mãnh liệt. Anh tìm hiểu qua sách, báo, internet và thấy lươn dễ nuôi, cho thu nhập cao. Đầu năm 2023, anh đầu tư xây dựng hệ thống với 27 bể nuôi lươn không bùn bằng xi măng, trong đó có 20 bể thịt và 7 bể ươm và nuôi con giống. Với mỗi bể 9m2 lươn thương phẩm, anh thả với mật độ 400 con/ m2 trọng lượng con giống đạt 500 con/kg, sau hơn 11 tháng nuôi anh thu hoạch lứa đầu tiên đạt hơn 1 tấn lươn, trọng lượng đạt 3-5 con, thu về gần 200 triệu đồng, sau khi trừ chi phí anh lãi hơn 100 triệu đồng. Hiện tại, anh đang nuôi lứa tiếp theo, dự kiến vài tháng nữa sẽ cho thu hoạch, sản lượng ước đạt hơn 2 tấn lươn. Ngoài ra, anh còn ươm và cung cấp giống cho các hộ nuôi lươn trên địa bàn.
Lươn có đặc tính ưa tối, thích trú ẩn, thường sống chui rúc trong bùn, ruộng, mương, đồng cỏ… nên khi nuôi bằng kỹ thuật không bùn trong bể xi măng, anh Đức đã tạo nơi trú ẩn cho lươn bằng cách làm các giá thể bằng dây nilon đen. Anh đã lát gạch men dưới đáy bể nhằm tạo môi trường trơn, nhẵn, hạn chế làm xây xát khi lươn vận động. Theo anh Đức, để thực hiện được mô hình nuôi lươn không bùn, ngoài phần diện tích để làm bể nuôi thì phải chọn địa điểm có nguồn nước chủ động và đảm bảo. Bởi khi nuôi lươn không bùn với mật độ cao thì lượng chất thải ra hằng ngày nhiều, nếu không có nguồn nước chủ động để thay thế thì lươn sẽ dễ bị bệnh.
Anh Trần Xuân Trường, thôn Đất Đỏ, xã Thường Nga, huyện Can Lộc hiện đang có 25 bể nuôi lươn, trong đó có 12 bể lươn sinh sản với diện tích 15m2 /bể, 10 bể nuôi lươn thịt và 3 bể dùng để ươm lươn giống với diện tích 5m2/bể, ngoài ra anh còn tận dụng ươm lươn giống trong các khay nhựa. Anh cho biết, ban đầu anh mua lươn đồng về để thuần nuôi, nhưng hiệu quả không cao. Từ đó, anh tìm hiểu và chọn mua giống lươn ở nơi khác về nuôi, nhờ có cách chăm sóc khoa học, đúng quy trình nên mô hình nuôi lươn không bùn của anh đã ổn định, phát triển tốt và cho thu nhập cao. Mỗi năm anh cung cấp ra thị trường khoảng 30 vạn con giống, hơn 2 tấn lươn thương phẩm, đem lại thu nhập từ 500-600 triệu đồng. Theo anh Trường, để lươn sinh trưởng, phát triển tốt, trước tiên khi làm bể nuôi phải đảm bảo yếu tố thoáng mát. Lươn khá mẫn cảm với môi trường nước trong bể, vì vậy hàng ngày phải thay nước sạch sau khi cho ăn; trên mặt nước phải rải nhiều sợi nilon làm giá thể để lươn trú ngụ.
Để chủ động về con giống, anh đã nuôi gần 200 cặp lươn bố mẹ tại các bể nuôi có bùn từ 20-30cm, tạo môi trường thuận lợi cho lươn sinh sản tốt. Ngoài ra trong quá trình nuôi, anh đã tự chế ra loại thuốc điều trị bệnh đường ruột cho lươn bằng thảo mộc nên hết sức an toàn cho lươn. Cùng với cung cấp giống, anh còn tư vấn miễn phí về cách làm bể, kỹ thuật nuôi, cách chăm sóc lươn cho các cơ sở nuôi lươn trong toàn tỉnh. Với sự nỗ lực, vượt khó, nhiều năm liền anh được các cấp chính quyền tặng bằng khen, giấy khen trong phong trào nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi.
Anh Phạm Ngọc Dung thôn Nam Bình, xã Thạch Đài, huyện Thạch Hà bắt đầu nuôi lươn không bùn từ năm 2020. Từ 3 bể nuôi đầu tiên bằng lót bạt nay cơ sở nuôi của anh lên tới 45 bể nuôi bằng compozit. Mỗi năm anh chia thả giống 3 lần, cách nhau 1- 2 tháng. Ngoài cám công nghiệp, anh còn cho lươn ăn giun quế, cá xay và lòng đỏ trứng gà, vừa giảm tải lượng cám vừa cung cấp chất dinh dưỡng tốt nhất, giúp lươn khỏe mạnh, nhanh lớn. Bên cạnh đó, anh thường xuyên chú trọng phòng trị các bệnh thường gặp và khử khuẩn bể nuôi…. Khoảng 8-10 tháng nuôi, lươn thương phẩm đủ tuổi, thịt dai, ngon, giàu chất dinh dưỡng, mỗi con đạt trọng lượng từ 3 – 400 gam, thì có thể xuất bán, với giá hiện nay từ 150 đến 170 nghìn đồng/1kg. Mỗi bể có diện tích 5m2 được thả nuôi khoảng 2000 con lươn giống, sau khi trừ chi phí anh Dung thu lãi mỗi bể khoảng hơn 20 triệu đồng.
Theo anh Dung, ưu điểm của nuôi lươn không bùn là ít tốn công chăm sóc, ít tốn diện tích, đầu ra thuận lợi và giá cả luôn ổn định ở mức cao. Mặt khác lươn ít nhiễm bệnh, do không tiếp xúc với vi khuẩn trong môi trường bùn đất, mỗi ngày chỉ phải bỏ ra khoảng vài tiếng đồng hồ cho lươn ăn và thay nước, làm sao đảm bảo nước luôn sạch và trong thì con lươn sẽ đỡ bệnh. Để đảm bảo nguồn nước nuôi lươn an toàn, giúp lươn phát triển khỏe mạnh, anh Dung đã xây dựng hệ thống xả nước bài bản. Toàn bộ nước thải của lươn anh cho vào bể lắng, bể này nuôi cá trê và thả bèo đồng thời dùng thêm men vi sinh xử lý các chất bẩn, thức ăn thừa của lươn giúp nguồn nước luôn sạch sẽ và giảm ô nhiễm môi trường. Từ ưu điểm vượt trội của mô hình nuôi lươn không bùn và nhu cầu tiêu thụ lươn lớn, anh Dung dự định sẽ mở rộng quy mô, tăng thêm số bể nuôi.
Có thể thấy rằng, nuôi lươn không bùn là một giải pháp hiệu quả, thay thế phương thức nuôi truyền thống, với vốn đầu tư ít, phù hợp điều kiện nuôi tại nhiều địa bàn, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Chính vì vậy, chính quyền các địa phương cần có sự quan tâm, hỗ trợ về chính sách cho các hộ nuôi lươn, đồng thời tổ chức tuyên truyền, tập huấn kỹ thuật, vận động nhân dân nhân rộng mô hình, nâng cao thu nhập cho người dân, góp phần phát triển kinh tế địa phương.
Thành công của các mô hình nuôi lươn không bùn đã mở ra hướng đi mới, giúp người dân khai thác tốt hiệu quả kinh tế các diện tích sẵn có tại nông hộ, nâng cao thu nhập cho bà con. Tuy nhiên, để mô hình được nhân rộng, thì cần phải làm tốt công tác tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật, đồng thời phải liên hệ nguồn giống đảm bảo, đảm bảo đầu ra ổn định cho người dân.
Ánh Nguyệt
Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh
